Hiện nay theo thống kê cho thấy số người trung niên và cao tuổi mắc bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng chiếm tới hơn 80%. Đây là một con số đáng báo động và có thể được coi là “đại dịch” của thời hiện đại. Vậy thoái hóa cột sống lưng là bệnh gì? Nguyên nhân nào khiến nhiều người có nguy cơ mắc phải đến thế? Mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết dưới đây để cùng tìm hiểu nhé!
Thoái hóa cột sống lưng là bệnh gì?
Cột sống là xương dài bắt đầu từ sọ đến xương chậu, có nhiệm vụ như một trụ cột để hỗ trợ trọng lượng cơ thể và bảo vệ tủy sống. Cột sống được cấu tạo thành từ 33 – 35 đốt sống xếp chồng lên nhau, ở giữa các đốt sống này là các đĩa đệm có trách nhiệm giảm ma sát và lực tác động. Xung quanh cột sống là các hệ thống dây thần kinh, gân, dây chằng, cơ bắp
Thoái hóa cột sống lưng là bệnh mãn tính, có tổn thương cơ bản là tình trạng thoái hóa sụn khớp và đĩa đệm cột sống kết hợp với những thay đổi ở phần xương dưới sụn và màng hoạt dịch. Chính những thay đổi này khiến các dây thần kinh cùng các chức năng khác bị ảnh hưởng, người bệnh thường bị đau nhức và hạn chế khả năng vận động.
Nguyên nhân dẫn tới bệnh thoái hóa cột sống lưng
Theo các chuyên gia xương khớp, nguyên nhân gây nên bệnh thoái hóa cột sống lưng chủ yếu là do yếu tố tuổi tác kéo theo đó là lối sinh hoạt thiếu lành mạnh khiến cho cột sống nhanh bị thoái hóa. Cụ thể:
Nguyên nhân khách quan
Tuổi tác
Tuổi tác chính là yếu tố gắn liền với sức khỏe của hệ thống xương khớp. Tuổi càng lớn thì cột sống và các khớp xương sẽ càng trở nên yếu đi, dễ bị thoái hóa do lượng collagen và glucosamine của cơ thể sản xuất ít hơn khi về già. Điều này dẫn đến sự thiếu hụt và khiến cho cấu trúc xương, sụn, cột sống trở nên lỏng lẻo, suy yếu.
Di truyền
Nhiều công trình nghiên cứu đã chỉ ra được rằng thoái hóa cột sống có thể do ảnh hưởng của việc di truyền. Nếu trong gia đình có ông bà, bố mẹ mắc bệnh thoái hóa cột sống lưng thì con cái cũng có nguy cơ mắc cao hơn khi gặp các tác động nội sinh hoặc ngoại sinh.
Dị tật bẩm sinh
Đây là trường hợp khi còn trong bụng mẹ thai nhi đã có sự phát triển bất thường của cột sống nên khi trưởng thành, những đối tượng này có nguy cơ bị thoái hóa cột sống từ rất sớm. Tuy nhiên, đây lại là trường hợp khá hiếm gặp
Nguyên nhân chủ quan
Tính chất công việc
Một số công việc có tính chất đặc thù như mang vác vật nặng hay làm việc quá sức cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống thắt lưng, làm tăng nguy cơ thoái hóa. Bên cạnh đó, một số thói quen xấu như ngồi sai tư thế trong một thời gian dài cũng khiến cho cột sống chịu áp lực quá tải. Điều này lý giải vì sao mặc dù không phải làm việc chân tay nặng nhọc nhưng nhóm đối tượng văn phòng lại có nguy cơ cao bị thoái hóa cột sống thắt lưng.
Chế độ ăn nghèo nàn dinh dưỡng
Do guồng quay cuộc sống hối hả, tất bận mà nhiều người không để ý đến chế độ ăn hằng ngày của mình. Việc thường xuyên sử dụng thực phẩm ăn nhanh, thiếu dinh dưỡng khiến cho cơ thể thiếu đi một lượng canxi, vitamin D và các dưỡng chất thiết yếu, gây ảnh hưởng đến quá trình nuôi dưỡng và bảo vệ sụn khớp của cơ thể. Từ đó làm tăng nguy cao thoái hóa từ sớm.
Sử dụng các chất kích thích
Một số chất kích thích như: rượu, bia, thuốc lá có chứa các chất độc hại gây cản trở quá trình chuyển hóa, nuôi dưỡng sụn khớp và xương dưới sụn. Kích thích quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống của bạn
Thừa cân, béo phì
Cột sống tự nhiên được thiết kế để chịu được một trọng lượng nhất định của cơ thể và phân bổ những trọng tải phát sinh khi vận động hoặc nghỉ ngơi. Do đó, khi bạn rơi vào tình trạng béo phì sẽ khiến cột sống phải chịu nhiều áp lực không hề nhỏ. Lâu ngày, cột sống nhanh bị thoái hóa, gây nên cho bạn những cơn đau nhức, khó chịu.
Di chứng do chấn thương
Một số chấn thương tại vùng thắt lưng bạn gặp phải trong quá khứ khi lao động, vui chơi thể thao hay tham gia giao thông cũng được cho là trực tiếp liên quan đến bệnh thoái hóa cột sống lưng.
Có thể chấn thương của bạn đã được chữa lành nhưng vẫn có nguy cơ cao để lại di chứng. Bởi những va chạm tại vùng thắt lưng sẽ khiến cho đốt sống, đĩa đệm suy yếu, khả năng chịu lực kém đi nên rất dễ bị thoái hóa
Ngoài ra, một số người đã có các bệnh nền như đái tháo đường, suy giáp, cường cận giáp, gút,… cũng dễ mắc thoái hóa cột sống hơn so với những người bình thường khỏe mạnh.
Dấu hiệu nhận thấy chúng ta đang bị thoái hóa cột sống lưng?
Một số dấu hiệu cho biết bạn đang có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa cột sống lưng là:
Đau mỏi vùng thắt lưng: ban đầu có thể chỉ là các cơn đau nhẹ, có tính chất cơ học. Bạn cảm thấy đau khi vận động, nhưng khi nghỉ ngơi thì lại thấy đỡ.
Cứng khớp cột sống lưng: vào buổi sáng, bạn sẽ cảm thấy khớp lưng của mình co cứng không tài nào ngồi dậy đi lại được. Phải mất khoảng 5 – 10 phút xoa bóp bạn mới cảm thấy dễ chịu hơn.
Hạn chế tầm vận động: Khi thoái hóa tiến triển sang giai đoạn nặng, các cơ đau nhức lưng của bạn trở nên dữ dội hơn, tần suất đau liên tục và kéo dài khiến bạn không thể sinh hoạt làm việc một cách bình thường. Ngay cả các động tác cúi khom người cũng khiến đau nhức không thực hiện được.
Có tiếng lục khục trong cột sống: đây là dấu hiện cho thấy quá trình thoái hóa đã đang diễn ra mạnh khiến cho lớp sụn bị mỏng đi, hai đầu xương cọ xát trực tiếp với nhau và gây ra tiếng lục khục khi bạn cử động
Ngoài các dấu hiệu trên ra thì bạn có thể kèm theo một số triệu chứng khác như đau đầu, đau cơ, nhược cơ hoặc cảm giác như kim đâm ở một số vùng trên cơ thể.
Nếu bạn đang bắt gặp một trong những dấu hiệu bệnh trên thì bạn cần chủ động thăm khám bác sĩ sớm để tránh bệnh tình diễn biến nặng hơn, gây ra các biến chứng nguy hiểm cho bạn.
Cảnh giác với những biến chứng nguy hiểm của bệnh thoái hóa cột sống lưng
Thoái hóa cột sống lưng không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời hoặc điều trị sai cách sẽ khiến người bệnh đối mặt với các biến chứng nguy hiểm của bệnh như:
Đau thần kinh tọa: khi các gai xương hình thành do quá trình thoái hóa sẽ chèn ép vào dây thần kinh tọa khiến người bệnh đau nhức từ hông xuống chân, gây hạn chế vận động
Thoát vị đĩa đệm: đốt sống bị thoái hóa sẽ làm tăng áp lực lên các đĩa đệm lót giữa. Điều này khiến cho đĩa đệm bị mất độ đàn hồi tự nhiên, có thể gây nứt và chảy dịch ra bên ngoài.
Biến dạng cột sống: khi quá trình thoái hóa diễn ra các áp lực tác động lên cột sống không còn được phân bổ đều khiến cho cột sống bị biến dạng và thường gặp là biểu hiện gù, vẹo hoặc còng cột sống
Bại liệt: nếu tình trạng thoái hóa cột sống kéo dài mà không được kiểm soát sẽ làm tổn thương nghiêm trọng đến dây thần kinh và dẫn đến liệt nửa người hoặc liệt toàn thân.
Thói quen sinh hoạt và phương pháp tập luyện
- Không duy trì những tư thế xấu cả trong công việc cũng như sinh hoạt thường ngày
- Không nên mang vác nặng nhiều hay làm việc quá sức, nhất là khi cột sống có dấu hiệu mệt mỏi, đau nhức
- Cần đảm bảo cho cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ từ 7 – 8 tiếng/ngày, tránh việc thức khuya gây áp lực quá tải lên cột sống
- Quản lý tốt căng thẳng, stress bằng cách dành thời gian nhiều hơn cho việc nghỉ ngơi
Tập thể dục thường xuyên sẽ giúp cho các cơ lớn của bạn trở nên dẻo dai, linh hoạt, hỗ trợ cột sống giảm bớt áp lực, đồng thời thúc đẩy các quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tăng khả năng tuần hoàn máu nhằm hạn chế các triệu chứng đau nhức do thoái hóa gây ra. Bạn có thể lựa chọn một các bộ môn như yoga, thái cực quyền, bơi lội để luyện tập hoặc hay đơn giản đi bộ nhẹ nhàng hằng ngày.
– Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp sử dụng các yếu tố vật lý như điện, nhiệt, cơ, sóng,…kích thích vào vùng lưng bị thoái hóa nhằm ngăn chặn các triệu chứng đau nhức và cải thiện khả năng vận động cho người bệnh.
Một số phương pháp vật lý trị liệu thường được hay sử dụng như là: massage, siêu âm trị liệu, sóng ngắn, điện xung,…
Vật lý trị liệu được coi là phương điều trị không dùng thuốc cho hiệu quả cao và lâu dài. Tuy nhiên, để nhận được kết quả điều trị tích cực người bệnh cần kiên trì đi đủ liệu trình mà bác sĩ đã chỉ định.
– Châm cứu, xoa bóp
Châm cứu, xoa bóp là biện pháp dùng kim châm, hoặc dùng tay tác động các huyệt như Thận Du, Mệnh môn, Đại trường du,…giúp người bệnh giảm đau nhức, thông kinh hoạt lạc, khôi phục lại chức năng của can thận.